Przyczyny liszaja twardzinowego

Liszaj twardzinowy jest chorobą przewlekłą, która objawia się pogrubieniem skóry w okolicy sromu (u kobiet) lub żołędzi (u mężczyzn). W okolicach intymnych pojawiają się białe grudki, czemu towarzyszy ból i swędzenie. Zdarza się, że liszaj twardzinowy atakuje skórę i błony śluzowe innych części ciała, jest to jednak niezwykle rzadkie. 

Zmiany na skórze, związane z liszajem twardzinowym, zauważa się głównie u osób w podeszłym wieku. Nazwy choroby przeszły przez lata długą ewolucję. Liszaj twardzinowy był nazywany chorobą Csillaga, chorobą Hallopeau, a także liszajem białym, liszajem zanikowym, dystrofią zanikową sromu, marskością sromu lub marskością żołędzi. Obecnie odchodzi się od nazw związanych z atrofią, gdyż zmiany zanikowe nie zawsze pojawiają się u pacjentów i pacjentek, chorujących na liszaj twardzinowy. Kiedyś był on także uważany za stan przedrakowy, udowodniono jednak, że ma to niewielki związek.

Najczęstsze przyczyny liszaja twardzinowego

Mimo, iż przyczyny liszaja twardzinowego są badane od wielu lat, wciąż nie jest do końca wiadome, jakie są powody powstawania tej choroby. W środowisku medycznym uważa się przede wszystkim, że jest ona efektem zakażeń, chorób autoimmunologicznych, zaburzeń hormonalnych oraz predyspozycji genetycznych.

Choroba ta faktycznie występuje często u osób spokrewnionych, co pozwala sądzić, że jest to schorzenie dziedziczne

Innym, ważnym dla etiologii choroby czynnikiem, są problemy immunologiczne. Liszaj twardzinowy częściej pojawia się bowiem u osób, które mają reakcje autoimmunologiczne, cukrzycę, bielactwo lub chorobę Gravesa-Basedowa. Za powody liszaja twardzinowego uznaje się także zmiany hormonalne, w szczególności spadek aktywności i stężenia estrogenów oraz wzrost wolnego testosteronu u kobiet w podeszłym wieku. Przyczyna liszaja twardzinowego bywa również związana ze zbyt wysoką aktywnością układu odpornościowego. Istnieją również infekcyjne przyczyny liszaja twardzinowego, wśród których źródła podają: wirus brodawczaka ludzkiego, infekcję krętkami, boreliozę oraz atopowe mikrobakterie. Czynników powodujących chorobę, specjaliści dopatrują się także w kłopotach z ukrwieniem oraz w miejscowych urazach skóry.

Liszaj twardzinowy u kobiet i mężczyzn

Liszaj twardzinowy jest chorobą specyficzną, której przyczyny – pomimo wielu lat badań naukowców – wciąż nie zostały jednoznacznie określone.
W gronie czynników autoimmunologicznych, genetycznych, infekcyjnych i urazowych, najczęściej pojawiają się te hormonalne, związane z wiekiem starczym. Najczęściej liszaj twardzinowy dostrzega się u kobiet w wieku odpowiednim do okolic menopauzy. Marskość sromu występuje również u młodszych kobiet, jednak dzieje się to znacznie rzadziej. Podobnie jest w przypadku mężczyzn – także borykają się z tym schorzeniem, lecz u płci męskiej występuje ono 10 razy rzadziej niż u kobiet.

Choć powody liszaja twardzinowego nie są do końca znane, pewne jest, że nie jest to choroba zaraźliwa

Wymaga ona jednak leczenia, czyli szczególnej uwagi, częstych badań ginekologicznych i ciągłego obserwowania jej rozwoju. Szczególnie przez wzgląd na dawne podejrzenia o jej charakterze przedrakowym, a także w związku z niejasnymi przyczynami choroby.

Bibliografia

1. Maassen M.S., van Doorn H.C., Topical treatment of vulvar lichen sclerosus with calcineurin inhibitors, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 2012
2. Powell J.J., Wojnarowska F., Lichen sclerosus., Lancet, 1999
3. Tomasz Pniewski, Katarzyna Smolarczyk, Joanna M. Sałkowska-Wanat, Sławomir Majewski, Współczesne poglądy na diagnostykę i leczenie genitalnego liszaja twardzinowego, Przegl. Dermatol., 2016